دامهای تربیتی والدین

آیا اغلب از رفتار فرزند خود خشمگین، شرمنده یا خجل می­شوید؟ آیا متوجه شده­اید که فرزندتان اغلب شما را عصبانی می­کند یا این که برای جلب همکاری او ناچاد هستید به تهدید و داد و فریاد مترسل شوید؟ آیا گاهی اوقات درباره نحوه مهار رفتار کودکتان با همسر خود جر و بحث و مجادله می­کنید؟ اگر پاسخ شما به برخی از این سوالات مثبت است، شاید شما نیز گرفتار این دام­ها شده­ اید.

دام­هایی که در رابطه با تربیت فرزندان وجود دارد، به میزان فشارهای روحی والدین می­افزاید و کار تربیت و بزرگ کردن کودکان را دشوارتر می­سازد. در واقع تربیت کودک به طور صحیح راهی برای اجتناب از گیر افتادن در این دام­هاست.

لازمه این کار آموختن نحوه اثر گذاشتن بر رفتار کودک و راهنمایی کردن او بدون متوسل شدن به داد و فریاد، یادگیری نحوه تشویق کودک هنگامی که رفتار مناسبی از خود نشان می­دهد، و نیز همکاری کردن با همسر در امر تعلیم و تربیت کودک همچون دو عضو یک تیم است. این­ها رایج ­ترین دام­هایی است که پدر و مادر درگیر آن می­شوند.

افتادن در دام انتقاد و خرده گیری شامل درگیری فراوان و معمولا غیر ضروری جنگ قدرت با کودک است که به طور معمول شامل برخورد پدر یا مادر با بدرفتاری­ های کودک است، از قبیل دعوا یا بحث کردن با روشی انتقادی ( علی، دست از سر برادرت بردار)؛ با روشی تهدید آمیز ( اگر یک بار دیگر این کار را تکرار کنی، من میدانم با تو)؛ با فریاد ( علی، گفتم دست از سرش بردار!)؛ یا تنبیه بدنی. در این روش انضباطی، که خشم پدر و مادر به سرعت افزایش می­یابد، اغلب نتیجه عکس است و ممکن است به تنفر و دشمنی بیشتر بین کودک و والدین بینجامد. اگر میان شما و کودکتان چنین درگیری­هایی وجود دارد، زمان ان رسیده تا روشی جدید برای برخورد با این وضعیت اتخاذ کنید.

افتادن در دام تنهایشان بگذارید معمولا با دام انتقاد و خرده­ گیری همراه است و شامل بی ­توجهی پدر و مادر نسبت به کودک است هنگامی که رفتار پسندیده­ای از خود نشان می­دهد یا هنگامی که در کنار سایر کودکان دوستانه بازی می­کند. اگر رفتار شایسته کودک مورد بی­توجهی و بی­ مهری قرار گیرد، در آینده چنین رفتاری کمتر از او سر می­زند. یک اصل مهم در تربیت کودک تشویق و توجه به رفتارهایی است که دوست دارید در آینده بیشتر شاهد آن باشید.

افتادن در دام فقط به خاطر بچه­ ها در مورد پدر و مادرانی صدق می­کند که ازدواج ناموفقی دارند و با وجود دعوا و جر و بحث­های فراوانی که با یکدیگر دارند، به جای این که روش­هایی را برای بر طرف کردن اختلافات زناشویی خود بیاموزند، « فقط به خاطر بچه ­ها» با یکدیگر زندگی می­کنند. فرض بر این است که کودک هم به پدر و هم به مادری باثبات نیاز دارد. ولی تحقیقات این وضعیت مطلوب را زیر سوال برده و نشان داده است که کودکان در خانواده­هایی که میان پدر و مادر برخورد و فشار روانی بسیار وجود دارد، بیشتر دچار مشکلات رفتاری و عاطفی هستند تا آنان که تنها با پدر با فقط با مادری با ثبات زندگی می­کنند. بنابراین مشکلات جدی زناشویی را نباید نادیده گرفت. جدال و اختلاف نظر بر سر روش­های تربیت فرزند میان پدر و مادر منجر به ناسازگاری و تضاد می­شود که به نوبه خود مشکلات رفتاری را وخیم­تر می­سازد.

افتادن در دام بی­نقص بودن پدر و مادر نتیجه علاقه ما به کامل بودن است، و نه به صلاحیت داشتن و با کفایت بودن. از آن جایی که چدر و مادر کامل وجود ندارد، پروردن چنین سودایی در سر، منجر به ناامیدی، تنفر و احساس گناه و ناتوانی می­شود.

افتادن در دام فداشدن به این معناست که والدین خود را چنان درگیر تربیت کودک می­کنند که نیازهای عاطفی خود برای داشتن روابط زناشویی مناسب، مصاحبت و دوستی، تفریح، امور شخصی و شادی و لذت را نادیده می­گیرند، تا آن­جا که باعث خدشه­ دار شدن روابط رناشویی شده، سرانجام به احساس نارضایتی و تنفر تبدیل می­شود. تربیت موفق هنگامی به دست می­آید که بزرگسالان زندگی متعادلی داشته باشند. باید دانست که گذشتن از همه چیز و فداکردن خود به تربیت عالی نمی­ انجامد.